Parafia pw. św. Rocha
zobacz pełną mapę

Informacje o parafii

Do parafii należą:

Rys historyczny:

Kaplice na terenie parafii:

Domy zakonne na terenie parafii:

Cmentarz grzebalny:

Liczba katolików: 8630



Do parafii należą:

ulice Białegostoku: Abramowicza, Angielska (nieparzyste 1-21, parzyste 2-26), Artyleryjska, Bema (parzyste 18-56), Bohaterów Getta, Bohaterów Monte Cassino, Botaniczna, Brukowa, Ciechanowska, Czarna, Częstochowska, Czysta, Dąbrowskiego, Grajewska, Grochowa, Grunwaldzka, Jasna, Kalinowskiego (6-8), Kielecka, Kijowska, Kochanowskiego, Kopernika (parzyste 14-56), Krakowska, Kurpiowska, Lipowa (nieparzyste 31/33-49, parzyste 16-34), Łomżyńska, Marmurowa, św. Mikołaja (12), Młynowa (bloki 62-84, inne domy 7-86), Mohylowska, Ołowiana, Odeska, Al. Piłsudskiego (nieparzyste 3-21, parzyste 2-22), Poleska (nieparzyste 51-85), Proletariacka, Przejazd, św. Rocha, Sosnowa, Sosnowskiego, Stołeczna, Sukienna, Szczuczyńska, Toruńska Warecka, Witebska, Włókiennicza, Wyszyńskiego, Żabia, Żółta, Żytnia.


Rys historyczny:
Parafię erygował 20 maja 1925 r. biskup wileński Jerzy Matulewicz, który wcześniej, 9 lutego 1925 r. mianował proboszczem przyszłej parafii ks. Adama Abramowicza.
Dotąd na terenie Białegostoku istniała tylko jedna parafia, gdyż władze carskie nie pozwalały na tworzenie następnych, mimo że miasto rozwijało się w szybkim tempie i liczba ludności rosła. Myśl budowy kościoła na wzgórzu św. Rocha, gdzie znajdowała się kaplica pod tym wezwaniem, zbudowana przez Jana Klemensa Branickiego w 1750 r. pojawiała się już w zamiarach białostoczan od połowy XIX w. Idea ta odżyła po roku 1915 podczas okupacji miasta przez wojska niemieckie. Wiadomo, że w 1918 r., gdy dziekan białostocki, ks. Antoni Songajło przekazywał parafię białostocką ks. Lucjanowi Chaleckiemu, przekazał mu także środki finansowe zebrane na budowę kościoła św. Rocha.
Sprawa ustanowienia nowej parafii i budowy kościoła nabrała realnych kształtów w 1925 r., kiedy to bp J. Matulewicz mianował ks. Adama Abramowicza, na jego własną prośbę, proboszczem powołanej wkrótce do życia parafii św. Rocha. Otrzymał on trudne zadanie zorganizowania drugiej parafii w Białymstoku i budowy kościoła przy kaplicy św. Rocha na nieczynnym od lat cmentarzu grzebalnym. Po przybyciu do Białegostoku rozpoczął energiczne przygotowania do realizacji tego dzieła. W 1926 r. rozebrano kaplicę cmentarną i wzniesiono kaplicę tymczasową. W tym samym roku na łamach czasopisma ?Architektura i Budownictwo? ogłoszono konkurs na projekt świątyni. Spośród ponad 70 prac jury przyznało pierwszą nagrodę projektowi, który przedstawiał modernistyczną świątynię o kształtach geometrycznych. Propozycja nie znalazła akceptacji inwestora i w drugim etapie konkursu ks. Abramowicz wybrał do realizacji projekt profesora Politechniki Warszawskiej inż. arch. Oskara Sosnowskiego, który wcześniej projektował mu kościół w Goniądzu. Księdzu Proboszczowi przypadła do gustu zaproponowana koncepcja ideowo-architektoniczna. Projekt świątyni łączył ideę Matki Boskiej jako "Gwiazdy Zarannej", wezwania z Litanii Loretańskiej z nowatorskimi formami architektonicznymi. Nowy kościół miał być pomnikiem wdzięczności Bogu za odzyskanie przez Polskę niepodległości.
Prace budowlane przy kościele rozpoczęto w 1927 r. Sprawom budowy świątyni, a także integracji parafian służyło, wydawane od 1929 r., czasopismo parafialne "Jutrzenka Białostocka". W 1935 r. zakończono budowę kopuły nad nawą centralną, a w roku następnym ukończono prace przy wznoszeniu 78-metrowej wieży.
Równolegle ze świątynią budowano też duży dom parafialny, w którym planowano umieścić także dom opieki dla ludzi starszych. Do wybuchu II wojny światowej kościół jeszcze nie był gotowy.
Podczas okupacji sowieckiej, w 1940 r., aby uchronić kościół przed przeznaczeniem go na cele świeckie, ks. A. Abramowicz przeniósł do niego nabożeństwa parafialne. Mimo że, proboszcz, ks. Abramowicz, był parokrotnie więziony i omal nie został rozstrzelany w niedoszłej egzekucji, niemal przez całą wojnę przy świątyni trwały prace budowlane. Kierownikiem budowy do 1945 r. był inż. K. Straszak, a następnie inż. arch. Stanisław Bukowski. Wkrótce po zakończeniu działań wojennych świątynię w stanie surowym konsekrował abp Romuald Jałbrzykowski 18 sierpnia 1946 r.
Budowla reprezentująca nurt ekspresyjno-modernistyczny z elementami dekoracyjnymi jest zaliczana do najlepszych polskich i europejskich obiektów architektonicznych okresu międzywojennego. Należy ona do grupy świątyń, w których po raz pierwszy na szeroką skalę zastosowano technologię żelbetu. Kościół został osadzony na zamknięciu głównej ulicy, stanowiąc równocześnie główną dominantę wysokościową w przestrzeni miasta. Założono go na ośmiobocznym rzucie centralnym. Znaczącym elementem jest strzelista, ażurowa wieża. Wnętrze przykryte jest szklaną kopułą z witrażami. Ozdobą ścian i sklepień są motywy kryształowe, powtarzane wielokrotnie w późniejszych realizacjach.
Wnętrze kościoła odnowiono w 1990 r., później odremontowano wieżę. W 2008 r. z inicjatywy proboszcza, ks. Tadeusza Żdanuka i przy jego zaangażowaniu rozpoczęto gruntowną renowację świątyni i jej otoczenia. Wykonano remont wałów i krużganków oraz dokonano przyłącza kanalizacji sanitarnej i deszczowej. Utwardzono kostką granitową teren wokół kościoła, uporządkowano teren wokół wałów z nasadzeniem nowych krzewów. W świątyni wstawiono podwójne okna aluminiowe z obróbką blacharską. Ponadto dokonano generalnego remontu kaplic: Matki Boskiej Ostrobramskiej, św. Rocha i wykonano ławki do tych kaplic. Odmalowano także Kaplicę Bracką. Przeprowadzono gruntowną przebudowę prezbiterium, montując stalle i dając głównemu ołtarzowi nową, dębową nastawę oraz nową polichromię. Na ściany od strony zewnętrznej nałożono nowe tynki renowacyjne oraz odmalowano kościół wewnątrz i na zewnątrz. Dokonano remontu wnętrza wieży i jej strony zewnętrznej, uczyniono ją punktem widokowym naszego miasta. Wyremontowano świetlik oraz odmalowano wszystkie ściany wokół niego nad dachem. Dokonano konserwacji witraża z symbolami Ducha św. i Ewangelistów oraz 8 figur świętych zwieńczających filary kościoła. Dokonano konserwacji ołtarzy: Matki Bożej Różańcowej, św. Antoniego oraz ambony, konfesjonałów i stacji Drogi Krzyżowej. W zakrystii odrestaurowano meble, ułożono nową dębową podłogę i wykonano 3 nowe szafy na szaty liturgiczne. Dokonano gruntownego remontu organów oraz modernizacji nagłośnienia i oświetlenia. Wykonano Kaplicę Adoracji Najświętszego Sakramentu. Odrestaurowano figurę Dobrego Pasterza, a pod nim wykonano pomnik tragedii smoleńskiej przy udziale społeczności miasta i parafii. Gruntownie odremontowano pomieszczenia dawnych sal katechetycznych pod wałami. Na wałach wymieniono nawierzchnię asfaltową. Wykonano nowe oświetlenie na basztach wokół kościoła. Na schody prowadzące do kościoła nałożono płyty kamienne oraz kamienne czapy. Zmodernizowano i odremontowano windę papieską.
28 maja 2018r. Stolica Apostolska nadała tytuł Bazyliki Mniejszej kościołowi św. Rocha, a Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda nadał tytuł Pomnika Historii.
Kościół pw. św. Rocha posiada wszystkie trzy wartości zabytkowe: artystyczną - jako wybitne dzieło epoki modernizmu i największe osiągniecie w architekturze sakralnej tej epoki w Europie, historyczną - jako pomnik wdzięczności za odzyskaną niepodległość, naukową - jako przykład zastosowania w budowli sakralnej technologii żelbetowej co było wówczas ewenementem.



Kaplice na terenie parafii:
Kaplica Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Rodziny w domu zakonnym przy ul. Stołecznej 5, pod wezwaniem bł. Bolesławy Marii Lament. Msza św.: niedziela godz. 9.00, w dni powszednie godz. 7.00.
Kaplica akademicka w kościele parafialnym nad zakrystią, pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej.
Kaplica Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Cierpiących w Domu Pomocy Społecznej przy ul. Proletariackiej 8, pod wezwaniem św. Józefa. Msza św.: w niedziele i dni powszednie godz. 8.00.
Kaplica na plebanii pw. Świętego Krzyża.
Kaplica (oratorium) pw. św. Michała Archanioła na terenie placówki Stowarzyszenia Pomocy Rodzinie Droga, przy ul. Proletariackiej 21.



Domy zakonne na terenie parafii:
Zgromadzenie Sióstr Misjonarek św. Rodziny, ul. Stołeczna 5, 15-879 Białystok, tel. 85-718-84-64
Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek od Cierpiących, ul. Proletariacka 8, 15-448 Białystok, tel. 85-652-40-97