W homilii ks. prał. Tadeusz Krahel zauważył, że wierni gromadzący się w białostockiej bazylice archikatedralnej – sanktuarium Matki Miłosierdzia – przez 9 dni będą łączyli się na modlitwie z wiernymi z Ostrej Bram w Wilnie przybywający tam na uroczyste obchody Opieki Matki Miłosierdzia.
Przypomniał, że stamtąd nabożeństwo to bierze swój początek, sięgając korzeniami do XVII w. i związane jest z obrazem Matki Miłosierdzia, zawieszonym Ostrej Bramie, będącej fragmentem murów obronnych Wilna. „Wizerunek ten zawieszono na bramie od strony miasta, natomiast od strony zewnętrznej obraz Salwatora (Zbawiciela). Ma to swoją wymowę, gdyż oba wizerunki tworzą pewną całość: Zbawiciel i Matka Boska. Maryja jako Matka Miłosierdzia, poleca prośby modlących się swemu Synowi i wypraszającą potrzebne łaski” – mówił kaznodzieja.
Przybliżył historię kultu wizerunku Matki Bożej Ostrobramskiej, począwszy od czasu rozbiorów, poprzez Powstanie Styczniowe, którego represje jeszcze bardziej wzmogły kult Matki Miłosierdzia, i okres I wojny światowej.
„Wkrótce po odzyskaniu niepodległości pomyślano o koronacji papieskimi koronami obrazu Matki Boskiej Ostrobramskiej. Dzięki staraniom arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego miała ona miejsce drugiego lipca 1927 r. Koronacji dokonał kard. Aleksander Kakowski, metropolita warszawski. Kult Madonny Wileńskiej dawno przekroczył granice diecezji wileńskiej. Szeroko w świat ponieśli go wygnańcy i emigranci z ziem polskich, litewskich i białoruskich. Zesłańcy na Sybir w czasie okupacji sowieckiej zabierali ze sobą obrazki Matki Ostrobramskiej i tam w miejscach swojej poniewierki na Syberii, za kołem polarnym czy w Kazachstanie modlili się do Niej o przetrwanie i powrót w ojczyste strony” - mówił.
Zauważył, że II wojna światowa i zmiany granic po niej spowodowały wielkie przemieszczanie się ludności, przymusowe i dobrowolne. „Wygnańcy i repatrianci ze wschodnich ziem Polski zanieśli kult Ostrobramskiej Pani do swoich nowych miejsc zamieszkania, a zwłaszcza na Ziemie Odzyskane. Tam budowali kaplice i zawieszali Jej obrazy. Stąd nieraz pielgrzymowali na Jasną Górę, to jednak tęsknili za swoją Wileńską Matką” – zaznaczał.
Ks. Krahel zwrócił uwagę, że dziś i w Polsce, i poza jej granicami istnieje wiele miejsc kultu Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia. Przywołał słowa skierowane przez Jana Pawła II w 1995 r. na koronację w białostockiej archikatedrze wizerunku Wileńskiej Madonny: „Wasze Białostockie Sanktuarium w Bazylice Katedralnej jest w jakimś sensie przedłużeniem i kontynuacją tego wielkiego doświadczenia wiary, które w Ostrej Bramie ma swój początek”.
„Doświadczenie wiary, miłości i zaufania Matce Miłosierdzia niech w nas trwa i kształtuje nasze życie w duchu wierności Chrystusowi, miłości wzajemnej i trosce o Kościół w Polsce i naszą Ojczyznę. Z wielką ufnością wołajmy «Matko Miłosierdzia, pod Twoja obronę się uciekamy»” – zachęcał na zakończenie homilii.
Nabożeństwo zwane Nowenną Opieki odbywać się będzie codziennie o godzinie 18.00. Zakończy je Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Matki Miłosierdzia – głównej Patronki archidiecezji białostockiej.
Temat tegorocznej Nowenny jest związany z uroczystością poświęcania ołtarza ku czci Matki Bożej Miłosierdzia i brzmi: „Obraz Matki Bożej Miłosierdzia w Archikatedrze Białostockiej. Maryja w dziele zbawczym Boga, Matka Miłosierdzia i Królowa”.
Nabożeństwa będą celebrowane w Archikatedrze białostockiej o godz. 18.00. Jak co roku, w ramach Nowenny przeżywany będzie: Dzień Kapłanów oraz Liturgicznej Służby Ołtarza (9 listopada), Dzień Małżeństw i Rodzin (10 listopada), Dzień Młodzieży oraz Liturgicznej Służby Ołtarza – tzw. „Dzień u Mamy” (11 listopada) oraz Dzień Życia Konsekrowanego (12 listopada).
W dniu Uroczystości Najświętszej Maryi Panny Ostrobramskiej, Matki Miłosierdzia, w czwartek 16 listopada, o godz. 17.15 odbędzie się wspólna modlitwa różańcowa Kół Żywego Różańca i wszystkich innych grupy różańcowych archidiecezji. Tego dnia odbędzie się również uroczyste poświecenie odnowionej kaplicy i nowego ołtarza.
Kult Ostrobramskiej Matki Miłosierdzia przeniósł z Wilna do Białegostoku Metropolita Wileński, Abp Romuald. Zmuszony do wyjazdu z Wilna, osiadł przy kościele farnym, późniejszej prokatedrze w Białymstoku. Już jesienią 1945 r. arcybiskup zapoczątkował Nowennę Opieki Matki Bożej Ostrobramskiej. Po nim kult Maryi w Ostrobramskim wizerunku podtrzymywali jego następcy: bp Henryk Gulbinowicz i bp Edward Kisiel. Po utworzeniu archidiecezji białostockiej w 1991 r., abp Kisiel wybrał Ostrobramską Matkę Miłosierdzia na patronkę arcybiskupstwa. Jan Paweł II w 1993 r. zezwolił na koronację obrazu. Odbyła się ona 5 czerwca 1995 r.
