Bp Czaja, przewodniczący Komisji Duszpasterstwa KEP, która opracowała program tegorocznego roku duszpasterskiego przypomniał, że jego hasło jest owocem analizy obecnej, trudnej sytuacji Kościoła w Polsce i narastającego zwątpienia w Kościół. Zwrócił uwagę na zwiększający się coraz bardziej poziom ignorancji i niewiedzy na temat tego, czym jest Kościół w swej istocie, a co za tym idzie - brak zaufania do Kościoła i podważanie sensu jego funkcjonowania w świecie.
Odwołując się wielokrotnie do myśli teologicznej kard. Josepha Ratzingera wyjaśniał, że wiara w Kościół jest trudniejsza niż wiara w Boga, gdyż „jest to wiara w Boga działającego pośród nas, właśnie we wspólnocie Kościoła”.
„Niejednokrotnie obecność ta jest przysłonięta ludzkim grzechem, który niszczy jedność z Bogiem, pokój Boży w nas i wspólnotę wiary. Często widzimy, jak bardzo to, co ludzkie, przesłania i czyni rysę na tym, co w Kościele jest Boże i święte. Jest to antyświadectwo, które zaciemnia świętość Kościoła i jego Boski wymiar” – zaznaczał prelegent.
Tłumaczył, co każdy z nas wyznaje, kiedy deklaruje wiarę w Kościół: „Trzeba nam wierzyć w Kościół i wierzyć Kościołowi, czyli wierzyć, że Bóg jest z nami, a to, co Kościół naucza jest z autorytetu samego Pana Boga. Bez tej wiary nie zrozumiemy jego głębi i jego tajemnicy”.
Mówiąc o wyzwaniach duszpasterskich, jakie stoją przed Kościołem w Polsce zauważył, że „pierwszym z nich jest zmiana mentalna, bo bardzo mocno zmienił się świat, do którego mamy iść i zmienił się człowiek, którego zbawieniu mamy służyć. Trzeba dostosować formy docierania do człowieka żyjącego tu i teraz, aby otworzył się na Chrystusa”.
Przestrzegał także przed brakiem wzajemnego zaufania duchownych i świeckich. „I jedni i drudzy musimy przezwyciężać klerykalizm, bo tkwi on głęboko nie tylko w księżach, ale i w wiernych świeckich” – stwierdził, nawiązując do myśli o konieczności „nawrócenia pastoralnego”, o które często apeluje papież Franciszek.
„Na pewno konieczną jest zmiana stosunku do świeckich. Jako pasterze musimy zaprosić wiernych świeckich do współpracy. Nie można się jej obawiać. Trzeba włączać świeckich w życie i funkcjonowanie wspólnoty Kościoła, wspólnot parafialnych, aby brali w nich aktywny udział. Stąd też pojawia się wielka potrzeba proponowania różnych form formacji duchowej dla nich, aby mogli poczuć się częścią Kościoła” – mówił bp Czaja.
Uwrażliwiał na obecność tych, „którzy Boga jeszcze nie znaleźli i tych, którzy znaleźli i od Niego odeszli”, ale jednocześnie zauważył potrzebę przeciwstawiania się pokusie „zbudowania innego, lepszego Kościoła na miarę naszych czasów”. „Lepszy – nie będzie już Boży” – dodał.
Biskup opolski, pogłębiając treść Wyznania Wiary w jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół wskazał na sens i wartość wiary w Kościół oraz na wynikające z niej treść i zobowiązania.
Po wykładzie, w dyskusji, zwracał uwagę na przyczyny obecnego kryzysu wiary i będący jego skutkiem brak zrozumienia istoty Kościoła. Wyraził swoje zaniepokojenie nie tylko spłycaniem, ale wręcz zafałszowywaniem obrazu Kościoła przez osoby, które nie przyjmują jego Bosko-ludzkiej złożoności.
Zdaniem bp. Czai, „trucizną” dla życia wiarą współczesnego człowieka jest wchodzenie w duchowość świata, konsumpcja, zaspakajanie wszelkich potrzeb, co zabija wpisane głęboko w jego duszę pragnienie Boga.
Pomimo że „świat Kościół zeświatawia”, zachęcał duszpasterzy i katechetów, by nie poddawali się zwątpieniu i odważnie głosili Ewangelię słowem i świadectwem życia na „areopagach współczesnego świata”. „Odnawiajcie ewangeliczne oblicze Kościoła, bez zbędnych filozofii, lukrów, retuszów” – mówił.
Na zakończenie konferencji bp Henryk Ciereszko życzył zgromadzonym życia w głębokiej więzi z Chrystusem i odkrywania swojej roli i miejsca w Kościele. Apelował o wiarygodne świadectwo życia chrześcijańskiego na co dzień. „Wiarygodność Kościoła to wiarygodność nas – wyznawców Chrystusa. Autentyczność naszej postawy z jednej strony neutralizuje zarzuty pod adresem Kościoła i wytrąca broń z ręki, tym, którzy chcą ukazywać go w złym świetle” – dodał.
Spotkaniu towarzyszyła prezentacja książki ks. dr. Czesława Walentowicza pt. „Zrozumieć Słowo”, która jest oryginalnym vademecum o słowie Bożym w katechezie.
Spotkanie zakończyło wspólne pasterskie błogosławieństwo, którego katechetom archidiecezji białostockiej bp Ciereszko udzielił wraz z bp. Czają.
W archidiecezji białostockiej co roku odbywają się dwa zjazdy naukowo-pastoralne: kolędowy i paschalny. Służą one stałej formacji kapłanów i katechetów w zakresie wiedzy teologicznej oraz działalności duszpasterskiej i katechetycznej.
