W konferencji wzięli udział abp Tadeusz Wojda, metropolita białostocki, abp senior Edward Ozorowski oraz bp Henryk Ciereszko. W wydarzeniu uczestniczyli moderatorzy AWSD, profesorowie seminarium, duchowni białostockiego prezbiterium, alumni, siostry zakonne oraz zaproszeni goście.

Obrady rozpoczął Arcybiskup Metropolita, podkreślając, iż wydarzenie to wpisuje się w dzieło ewangelizacji i nawiązał do niedawnych warsztatów duszpasterskich, podczas których głównym tematem była refleksja nad uczestnictwem świeckich w życiu Kościoła w formie diakonatu stałego, jako uczestnictwo świeckich w posłudze Eucharystii.

Zgromadzonych przywitał w imieniu wspólnoty seminaryjnej ks. Andrzej Proniewski, rektor AWSD, który prowadził całe obrady. Do wygłoszenia referatów zaproszono kard. Stanisława Ryłkę z Watykanu, ks. prof. Alberta Trevisiola z Papieskiego Uniwersytetu Urbanianum w Rzymie, w którego zastępstwie referat odczytał ks. Roberto Cherubini, pracujący w tym samym ośrodku naukowym, następnie ks. prof. Wojciech Góralski z UKSW w Warszawie, ks. prof. Andrzej Napiórkowski z UP JPII w Krakowie oraz ks. dr hab. Krzysztof Kaucha z KUL.

Tematyką konferencji była kolegialność w Kościele katolickim, widziana w perspektywie eklezjologiczno – prawnej. Pierwszy referat, autorstwa kard. Ryłki, zatytułowany był „Rola i funkcja świeckich w Kościele”. Ksiądz kardynał podkreślił, że jego wystąpienie jest świadectwem posługi w ramach Papieskiej Rady ds. Świeckich. We wstępie zauważył, że laikat jest „barometrem”, który wskazuje – jak mówi w Apokalipsie św. Jan – co „Duch Święty mówi do Kościołów”, a także dzisiaj do każdego z kościołów lokalnych.

Prelegent wskazał na podstawowe zadanie i wyzwanie, przed jakim stoi Kościół, jakim jest formacja katolików świeckich, by mogli oni należycie rozpoznać swoją misję w Kościele i w świecie. W swoim wystąpieniu Kardynał odwoływał się do Adhortacji apostolskiej św. Jana Pawła II Christifideles laici, adhortacjach apostolskich papieża Franciszka: Evangelii gaudium oraz Gaudete et exsultate. Przybliżył – w oparciu o myśl teologiczną Jana Pawła II – cechy formacji katolików świeckich: integralność, spójność, kościelność oraz formację stałą.

Kard. Ryłko wskazał też na to, że Jan Paweł II podkreślał szczególny charakter chrztu św. Przypomniał zapytanie papieża postawione podczas pielgrzymki do Francji w 1981 r. skierowane do całej ówczesnej zbiorowości Francuzów: „Francjo, co zrobiłaś ze swoim chrztem?”. „Pytanie to - mówił Ksiądz Kardynał - można postawić każdemu ochrzczonemu chrześcijaninowi. Nawiązując do tego, że obecnie wszyscy jesteśmy dłużnikami postanowień Soboru Watykańskiego II, który utorował drogę dla odegrania szczególnej roli laikatu w Kościele, to jednak wydaje się – idąc za myślą papieża Franciszka – zegar zmian soborowych się zatrzymał” – stwierdził.

Prelegent podkreślał szczególną rolę świeckich w różnych sferach życia społecznego. Odnosząc się do myśli papieża Franciszka zaznaczał, że „świat jest drogą do świętości”. Nawiązując do najnowszej adhortacji papieskiej, kard. Ryłko podkreślał, że nie ma innej drogi w życiu chrześcijanina, jak droga właśnie droga świętości, która w szczególny sposób poddana jest kierownictwu Ducha Świętego.

Ksiądz prof. A. Trevisiol, zatytułował swoje wystąpienie: „Posługa świeckich w Kościele u Ojców Kościoła”. Referat wygłoszono w jego zastępstwie w języku włoskim, udostępniając uczestnikom tłumaczenie. Autor przedstawiał w nim rolę świeckich w Kościele pierwotnym. Temat ten ujęty został z punktu widzenia kultury judaistycznej i nowotestamentalnej. Ksiądz profesor posłużył się przykładem laikatu w Kościele pierwszych wieków, biorąc za podstawę monastycyzm mnichów egipskich oraz ukazując różnicę pomiędzy Kościołem doby św. Atanazego oraz współczesną refleksją teologiczną kard. J. Ratzingera.

Ks. prof. W. Góralski wygłosił referat: „Struktury kolegialne w Kościele”, w którym przedstawił rozgraniczenie pomiędzy kolegialnością efektywną a kolegialnością afektywną.

Ks. prof. Andrzej Napiórkowski przedstawił referat, zatytułowany: „Proces tworzenia się Kościoła i jego kolegialność w świetle zasady Maryjnej”. W swoim wystąpieniu wykazywał, na ile zasada Piotrowa w całym procesie tworzenia się Kościoła i jego kolegialności współgra z zasadą Maryjną. Przekonywał, że odejście od zasady Maryjnej powoduje zubożenie rzeczywistości eklezjalnej, a tym samym zubożenie struktury hierarchicznej i znaczne osłabienie funkcjonowania jego kolegialności.

Wystąpienie ks. dr. hab. K. Kauchy pt. „Istota Kościoła i kolegialności” oparte zostało głównie o refleksję teologiczną kard. Josepha Ratzingera. Ksiądz Kaucha podkreślał, iż istotą Kościoła i kolegialności jest „udzielanie siebie i bycie dla innych”. Zauważył dalej, że Jezus tworzy nową ludzkość, która na mocy chrztu św., włączona jest w Chrystusa - Nowego Adama i współuczestniczy w Jego Ciele. Gość z Lublina podkreślał, że w Kościele ma miejsce nowy kult, który nie polega jedynie na składaniu ofiar, ale przede wszystkim na życiu zgodnym z wolą Bożą.

W podsumowaniu Arcybiskup Metropolita zaznaczył, że przedstawiona problematyka dotyczy tego, co głęboko tkwi w sercach każdego wierzącego, ponieważ „żyjemy w czasach Ducha Świętego, czego dowodem jest rozkwit różnych ruchów i wspólnot kościelnych”. Wyraził przekonanie, że ukazana problematyka – jeżeli jeszcze nie teraz, to z całą pewnością w przyszłości – powinna zaowocować głębszą refleksją na udziałem świeckich w życiu Kościoła lokalnego.