Konferencję poświęconą dziejom Kościoła na obecnym pograniczu polsko-litewsko-białoruskim zorganizowana została przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Białymstoku we współpracy z Archiwum i Muzeum Archidiecezjalnym oraz Stowarzyszeniem Kulturalnym Collegium Suprasliense. Jej otwarcie poprzedziło złożenie kwiatów przy pomniku bł. ks. Jerzego Popiełuszki i Msza św. w starym kościele farnym.

Wykład inauguracyjny zatytułowany „Historia Kościoła a eklezjologia” wygłosił Abp Edward Ozorowski. Metropolita Białostocki podkreślał w nim, że obie nauki mają wspólny przedmiot – Kościół, i w tym są do siebie podobne, różni je natomiast metoda prowadzenia badań, źródła i sposób korzystania z nich, a także cel. „W związku z tym nasuwa się pytanie, czy Kościół, o którym mówią nauki historyczne, jest tym samym, którym zajmuje się eklezjologia jako nauka teologiczna. Pytanie to można rozciągnąć na (archi)diecezję wileńską, której poświęcone są obrady. Jest ona bowiem historycznie i teologicznie cząstką Kościoła powszechnego” – wyjaśniał Arcybiskup.

Wyjaśniając nazwy i definicję Kościoła hierarcha zauważył, że jego rzeczywistość stanowi problem badawczy, ponieważ jest „złożona z pierwiastków boskiego i ludzkiego”. Zaznaczył, że badanie historii Kościoła w sposób naukowy napotyka na trudności, „wynikające z wymogów, jakie stawia sobie współcześnie rozumiana historia, zaś badanie Objawienia wychodzi i prowadzi do wiary”. „Weryfikacja stawianych w następstwie wniosków opiera się na oczywistości wynikania. Natomiast w historii jako nauce weryfikacji wniosków szuka się w faktach. Docieranie do faktów jest stosunkowo łatwe, natomiast ich interpretacja często jest problematyczna i pociąga za sobą różnorakie opinie” – mówił.

Abp Ozorowski, przywołując powstałe o Kościele na wileńszczyźnie i o (archi)diecezji wileńskiej publikacje, wskazywał na ich wybiórczość. Stwierdził, że dzieło, które z punktu widzenia historyka Kościoła wydaje się bardzo dobre, u eklezjologa może budzić niedosyt. Powracając do różnego rozumienia nazw i definicji Kościoła przez obie dziedziny nauki wskazywał, że historycy Kościoła „powinni stale sięgać do eklezjologii, aby nie zejść na manowce, a eklezjolodzy mają obowiązek czuwać nad tym, by ich współbracia historycy nie wpadli w błąd brania cząstki za całość (pars pro toto). Z niego bowiem rodzi się niebezpieczeństwo odejścia od prawdy” – podkreślał.

Podczas czterodniowej konferencji referaty wygłosi siedemnastu historyków Kościoła z Polski, Litwy i Białorusi.

Dla upamiętnienia przypadającej 19 października 31. rocznicy męczeńskiej śmierci ks. Jerzego Popiełuszki, w czasie trwania konferencji prezentowana będzie wystawa „Błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko (1947–1984)”, przygotowana przez Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej IPN w Białymstoku.


Wykładów w ramach konferencji będzie można posłuchać w poniedziałek, wtorek i środę w godzinach 9.00 - 14.00 w Centrum Wystawienniczo-Konferencyjnym przy ul. Kościelnej 1A. Wstęp wolny.


Szczegółowy program konferencji dostępny jest na stronie internetowej białostockiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.