Czy mogło nie zadrżeć moje serce, kiedy składałem podpis potwierdzający przejęcie odpowiedzialności za pisanie kolejnego rozdziału wielkiej księgi dziejów Archidiecezji Białostockiej? Czy w tak wyjątkowej chwili można było zapomnieć o przeszłości i nie stawiać pytań o korzenie wspólnoty uczniów Chrystusa, której początki sięgają 1388 roku? Czy można nie wspomnieć Wilna – kolebki obecnej Archidiecezji Białostockiej i wielkich pasterzy tej cząstki Kościoła powszechnego oraz ich dokonań?
To wszystko jest naszym dziedzictwem. Trzeba jednak pamiętać, że ten Kościół, niszczony przez wojny, deportacje ludności, przesunięcia granic i podcinany w swych korzeniach przez ateistyczną agitację, nadal żyje. Jest jak drzewo, które wypuszcza nowe korzenie i zielone pędy gałęzi, świadczące o tym, że się odradza. Jeśli nawet burze dziejowe zerwały jego koronę chwały, to jednak ewangeliczne wartości, zakorzenione w glebie ludzkich umysłów i serc, przetrwały i wydają dorodny owoc wierności Chrystusowi i Kościołowi. Wielka w tym zasługa polskich rodzin, które przez wieki przechowywały i przekazywały kolejnym pokoleniom gen wiary i wolności.
Kapłani, pomimo wielu prześladowań, pozostali wierni Chrystusowemu nakazowi: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Uczcie je zachowywać wszystko, co wam przykazałem”. Byli oni bowiem pewni, że w dziele ewangelizacji nie są osamotnieni, nie są pozbawieni mocy z wysoka, wszak Jezus zapewniał: „A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata” (Mt 28, 19-20). Jakże przekonujące świadectwo wierności Chrystusowi i ewangelicznym wartościom dał Syn tej podlaskiej ziemi bł. ks. Jerzy Popiełuszko, w mrocznym czasie stanu wojennego!
Dziś sercem przepełnionym wdzięcznością wspominam arcybiskupów, biskupów i kapłanów, którzy w trudnej, powojennej rzeczywistości na tej ziemi służyli ludowi Bożemu i budowali zręby najpierw diecezji, a od 1992 roku Archidiecezji Białostockiej. Ze szczególną atencją wspominam ostatnich pasterzy: abp. Stanisława Szymeckiego, nieżyjącego już abp. Wojciecha Ziembę, abp. Edwarda Ozorowskiego i abp. Tadeusza Wojdę, który podjął posługę w Archidiecezji Gdańskiej.
Wyrazy wdzięczności pragnę przekazać bp. Henrykowi Ciereszce za jego troskę o lokalny Kościół, szczególnie w ostatnich miesiącach, kiedy pełnił obowiązki administratora Archidiecezji Białostockiej.
Czcigodni Księża, Osoby konsekrowane, Siostry i Bracia.
Razem z Wami chcę kontynuować pisanie historii Kościoła na podlaskiej ziemi. Przyszłość jego będzie pomyślna, jeśli bez względu na okoliczności, będziemy potrafili pisać ją razem z Bogiem i razem we wspólnocie kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich katolików. W tym dziele musimy być bardzo wymagający, zaczynając najpierw od siebie. Maryja, Matka Miłosierdzia, w Kanie Galilejskiej powiedziała, abyśmy uczynili „wszystko, cokolwiek” nam powie Jej Syn. W tych trudnych czasach nie ostoi się katolicyzm połowiczny, starający się przypodobać zmieniającym się poglądom ludzi XXI wieku. Ostoi się tylko katolicyzm pełny, autentyczny, ewangeliczny, nadprzyrodzony. Takiej postawy domaga się od nas Chrystus. Należy przyjąć wszystkie prawdy objawione, według nich żyć, a jeśli zajdzie taka potrzeba stawać w ich obronie.
Przypomina o tym święty Jan Paweł II i przekonuje, że „nie trzeba […] wyszukiwać «nowego programu». Program już istnieje: ten sam co zawsze, zawarty w Ewangelii i w żywej Tradycji. Jest on skupiony w istocie rzeczy wokół samego Chrystusa, którego mamy poznawać, kochać i naśladować, […] i z Nim przemieniać historię” (Jan Paweł II, Novo millennio ineunte, 29).
Zwracam się szczególnie do Was, Bracia Kapłani, którzy jesteście pierwszymi i najważniejszymi współpracownikami biskupa w dziele ewangelizacji. Starajmy się o jedność naszego prezbiterium i otwartość na współpracę ze świeckimi, aby wypełniały się słowa Jezusowej modlitwy: „Ojcze, spraw, aby wszyscy stanowili jedno, […] aby świat uwierzył, żeś Ty Mnie posłał” (J 17, 21).
Proszę, otwórzmy się na siebie nawzajem i na wszystkich, którzy są „we wnętrzu Kościoła” lub na jego „obrzeżach”. Bądźmy blisko wszystkich, do których posyła nas Chrystus.
Zwracam się do Was, osób konsekrowanych i katolików świeckich, prosząc o modlitwę i duchowe wsparcie w realizacji misji powierzonej mi przez papieża Franciszka.
Abp Józef Guzdek
Metropolita Białostocki