Mszę św. poprzedził podniesienie flagi państwowej i odegranie hymnu państwowego.
W homilii ks. dr Tadeusz Kasabuła podkreślił, że przybyli na uroczystość rocznicową są „żywym świadectwem żywotności narodu po 150. latach od zdarzeń, które miały miejsce na terenie całego kraju (…) wobec tych, którzy odważyli się mieć nadzieję wbrew nadziei”.
Kaznodzieja podkreślił, że modlitewną pamięcią mieszkańcy Podlasia otaczają swoich praojców, którzy na Białostocczyźnie i na terenach całego zaboru rosyjskiego podjęli nierówną walkę z moskiewskim oprawcą. „Tutaj działania zbrojne rozpoczęły się dopiero w kwietniu 1863 r., gdy na terenie Puszczy Knyszyńskiej zaczęły formować się oddziały powstańcze. Pierwszy z nich tworzyli w większości uczniowie szkoły leśnej w Sokółce, młodzież okolicznych wsi i grupa oficerów spiskowców z Libawskiego Pułku Piechoty z Białegostoku” – przypominał.
„To po ludzku nieudane powstanie oddało wielką przysługę wszystkim trzem zaborom, bo obudził się duch narodu, dzieło myśli polskiej, która przekroczyła kordony, która podała ręce tym, co w Warszawie, w Poznaniu i w Krakowie, i tym, co gdzieś daleko, na Litwie i na Rusi” – mówił ks. Kasabuła. Podkreślił wielką determinację podlaskich powstańców, z których w bitwie pod Piereciosami, dnia 29 kwietnia 1863 r. zginęło 32.
Ks. Kasabuła przypomniał także, że w tym zrywie narodowościowym sprzed stu pięćdziesięciu laty brali udział przedstawiciele wszystkich warstw społecznych. „To Powstanie było nie tylko najdłużej trwającym i najbardziej krwawym ze wszystkich zrywów niepodległościowych, ale właśnie «z kurzem krwi bratniej» wzrastał na polskiej ziemi, z przelaną krwią powstańczą, kwiat wspólnoty narodowej” – podkreślał. Stwierdził, że Powstanie Styczniowe w konsekwencji zaowocowało Legionami Piłsudskiego, twórczością Dmowskiego, a ostatecznie niepodległą Rzeczpospolitą.
Mszę św. pod przewodnictwem Pasterza Kościoła Białostockiego zakończyła modlitwa ekumeniczna za poległych w walce o wolność Ojczyzny, odmówiona przez duchownych: katolickiego, prawosławnego i protestanckiego.
Po Mszy odczytano list od Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego oraz wręczono odznaczenia. Pamięć o powstańcach styczniowych uczczono salwą honorową i złożeniem wieńców na powstańczej mogile. Posadzono także symboliczny las powstańczy.
Uroczystościom w Piereciosach towarzyszył koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu chóru KW Policji oraz Lecha Makowieckiego wraz z zespołem „Trim”.
Najwięcej zainteresowania wzbudziła historyczna rekonstrukcja „Bitwy pod Waliłami” z możliwością zwiedzenia powstańczego obozu. Przyciągnęła ona zarówno młodych jak i starszych uczestników uroczystości.
Rocznicowe obchody trwają w gminie Gródek od 26 kwietnia. Rozpoczęła je konferencja naukowa zatytułowana; „Powstanie Styczniowe 1863 na terenie guberni grodzieńskiej” z udziałem historyków z Polski, Litwy i Białorusi. W niedzielę, 28 kwietnia, w Uroczysku Piereciosach otwarta zostanie ścieżka historyczno-przyrodnicza po Puszczy Knyszyńskiej, związanej z Powstaniem Styczniowym.
