„Zwracam się do was, Sybiracy i potomkowie Sybiraków! Wy macie największe prawo, by wołać o prawdę!” − mówił w homilii Metropolita Białostocki podczas Mszy św. w białowieskim kościele. W uroczystości odsłonięcia i poświęcenia pomnika, poza Sybirakami i ich potomkami, licznie uczestniczyli przedstawiciele władz samorządowych powiatu hajnowskiego, gminy Białowieża i Hajnówka, miasta Hajnówka, duchowieństwo, reprezentanci działających tu instytucji, uczniowie Technikum Leśnego w Białowieży i mieszkańcy. Szczególnie licznie przybyli leśnicy, bowiem w regionie Puszczy Białowieskiej największa wywózka na Syberię − 10 lutego 1940 r. − objęła leśników i ich rodziny. Pociągi towarowe odjeżdżały z Białowieży, Hajnówki i Świsłoczy, wioząc kilka tysięcy osób do morderczej pracy przy wyrębie tajgi i w kopalniach. Eszelon białowieski, złożony z 23 wagonów, zabrał 1488 osób zesłanych do obwodu nowosybirskiego. NKWD przeprowadziło kolejne aresztowania i wywózki 13 kwietnia, 29 czerwca 1940 r. oraz 22 czerwca 1941 r.

W 1944 r. Armia Czerwona w marszu na Berlin przekroczyła przedwojenną granicę Polski. NKWD i Smiersz wznowiły masowe represje. W latach 1944-1946 kilkanaście osób z regionu Puszczy Białowieskiej trafiło do łagrów. Ostatnie powroty tych, którzy przeżyli miały miejsce w 1956 r. Te wydarzenia przypomniał w homilii Metropolita Białostocki, a nawiązując do wojny trwającej obecnie za naszą granicą, zaznaczył: −„Usilnie błagajmy o pokój na Ukrainie, nigdy nie mówmy "Co mnie to obchodzi?" Zbrodnie nierozliczone mają tendencję, by się powtarzać! Pamiętajcie, że skamieniałe sumienie świata nie zostało jeszcze skruszone i przebudzone”.

Po zakończonej Eucharystii uczestnicy uroczystości przejechali pod Pomnik Pamięci Sybiru, który został zbudowany przy starych torach za stacją Białowieża Towarowa, w miejscu, z którego na Syberię odjechały białowieskie rodziny leśników aresztowane nocą z 9/10 lutego 1940 r. Tu, przy pięknej pogodzie, zebrani wysłuchali krótkich przemówień starosty hajnowskiego pana Andrzeja Skiepko, wójta gminy Białowieża pana Alberta Litwinowicza i dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku pana Andrzeja Józefa Nowaka. Następnie w pomnik wmurowana została Kapsuła Pamięci, zawierająca nazwiska rozpoznanych dotychczas osób z regionu Puszczy Białowieskiej deportowanych na Syberię w latach 1940-1941 i 1944. Kapsułę przekazali: pan Paweł Szpakowicz − Sybirak, pani Helena Okołów −małżonka i synowa nieżyjących już Sybiraków śp. dr. inż. Czesława Okołowa oraz Jadwigi i Wacława Okołowów, oraz pan Lech Z. Nowacki − wnuk Sybiraka śp. Jana Potoki.

Modlitwę za zmarłych Sybiraków odmówił ks. Remigiusz Sosnowy, wikary białowieskiej parafii prawosławnej (w tym regionie deportacje objęły ludność zarówno wyznania katolickiego jak i prawosławnego). Następnie Abp. Józef Guzdek dokonał poświęcenia Pomnika Pamięci Sybiraków. Przy dźwiękach pieśni sybirackich w wykonaniu Chóru Leśników Puszczy Białowieskich delegacje składały wieńce i wkrótce pomnik tonął w kwiatach.

Na dalszą część uroczystości goście udali się do auli internatu Technikum Leśnego, gdzie wysłuchali wykładu dr. Tomasza Danileckiego z Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku o deportacjach ludności polskiej w głąb Związku Sowieckiego, a następnie obejrzeli program artystyczny w wykonaniu uczniów szkoły leśnej. Spotkanie zakończyła promocja dwóch książek − wspomnień Sybiraków − wydanych przez białostockie Muzeum Pamięci Sybiru.

Inicjatywa uczczenia pamięci Sybiraków była wspólnym dziełem wielu osób i lokalnych środowisk: prof. Bogumiły Jędrzejewskiej i Lecha Z. Nowackiego z Białowieskiego Stowarzyszenia Dziedzictwa Puszczy, białowieskich kapłanów: ks. kan. Bogdana Popławskiego, proboszcza Rzymskokatolickiej Parafii pw. św. Teresy od Dzieciątka Jezus i ks. prot. Sergiusza Korcha, proboszcza Prawosławnej Parafii pw. św. Mikołaja Cudotwórcy, wójta gminy Białowieża pana Alberta Litwinowicza, starosty hajnowskiego pana Andrzeja Skiepko, dyrektora RDLP w Białymstoku pana Andrzeja Józefa Nowaka, nadleśniczego Nadleśnictwa Białowieża pana Dariusza Skirko i dyrektor Technikum Leśnego w Białowieży pani Anny Kulbackiej. Wykonawcą pomnika jest pan Adam Korobkiewicz z Narwi.

Dobra współpraca tak wielu osób i środowisk, którą z satysfakcją podkreślano podczas uroczystości, daje gwarancję, że w Białowieży i regionie Puszczy Białowieskiej pamięć o Golgocie Wschodu pozostanie nie tylko żywa, ale będzie też kształtować przyszłość. O to właśnie, w zakończeniu homilii podczas Mszy św. w białowieskim kościele, prosił Abp Józef Guzdek, przywołując słowa Adama Mickiewicza: „Jeśli zapomnę o Nich − Ty Boże na niebie zapomnij o mnie!”