Wraz z bazyliką pw. św. Rocha w Białymstoku status „Pomnika Historii” otrzymały m.in. katedra pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Włocławku, Stocznia Gdańska - miejsce narodzin Solidarności, Zamek Piastów Śląskich w Brzegu, Twierdza Przemyśl czy najstarsza kopalnia ropy naftowej w Bóbrce.
Celem programu „100 Pomników Historii na stulecie odzyskania Niepodległości” jest ukazanie i upamiętnienie obiektów szczególnie ważnych dla historii Polski. Pomnik Historii, to jedna z pięciu form ochrony zabytków wymienionych w ustawie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami z 2003 r. Terminem tym określa się zabytek nieruchomy o szczególnym znaczeniu dla kultury naszego kraju.
Rangę Pomnika Historii podkreśla fakt, że jest on ustanawiany przez prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej specjalnym rozporządzeniem na wniosek Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W treści prezydenckiego rozporządzenia wyszczególnia się cechy danego zabytku świadczące o jego najwyższej wartości, określa się precyzyjnie jego granice i zamieszcza schematyczną mapkę obiektu.
Pomniki Historii ustanawiane są od 1994 r. Do dziś to najwyższe wyróżnienie nadano 105 zabytkom. Do grona pomników historii mogą dołączać obiekty architektoniczne, krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne lub ruralistyczne, zabytki techniki, obiekty budownictwa obronnego, parki i ogrody, cmentarze, miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych oraz stanowiska archeologiczne.
Kościół pw. św. Rocha w Białymstoku wzniesiono w latach 1927-1946 jako wotum wdzięczności za odzyskanie niepodległości w 1918 r. i zwycięstwo nad nawałą bolszewicką z 1920 r. Modernistyczna świątynia projektu inż. arch. Oskara Sosnowskiego z 78 metrową wieżą zwieńczoną 3 metrową figurą Matki Bożej góruje nad miastem. Jest jednym z najciekawszych polskich kościołów XX w., a pod względem architektury jedną z bardziej oryginalnych budowli pierwszej połowy XX stulecia na świecie. W październiku 2018 r. papież Franciszek nadał kościołowi tytuł Bazyliki mniejszej.
