Godność prymasa Polski historia wyniosła tak wysoko, że każdy, kto ją piastuje, zasługuje na najwyższe wyróżnienie uniwersyteckie, jakim jest doktorat honoris causa. Nie zaciemniły jej ani reorganizacja Kościoła w Polsce w 1992 r., ani wszelkie działania dążące do jej pomniejszenia. Nie tylko jednak urząd, lecz także osiągnięcia i dokonania osobiste Dostojnego Doktora stanowią uzasadnienie uniwersyteckiej decyzji.

Księdzu Prymasowi Glempowi przyszło żyć i pracować w niezwykle trudnych warunkach. Już zaraz na początku Jego prymasostwa dokonała się zmiana systemu politycznego w naszym kraju, zapoczątkowana wprowadzeniem stanu wojennego i ugruntowana zwycięstwem obozu solidarnościowego. Krajem wstrząsały sprzeczne nieraz ze sobą tendencje, które raz po raz podchodziły pod rezydencję arcybiskupów warszawskich przy ul. Miodowej. Ksiądz Prymas zawsze wykazywał w takich sytuacjach dużo spokoju, który udzielał się w sposób widoczny rządzącym i rządzonym. Opanowanie to potwierdzał przez wszystkie kolejne lata swego urzędowania.

Nie było to łatwe. Trudności przysparzał fakt, że Biskup Warmiński Józef Glemp zasiadł na katedrach w Warszawie i Gnieźnie po Prymasie Tysiąclecia, który żywo tkwił w pamięci Polaków i był dla nich odniesieniem w ocenie Nowego Prymasa. Na Stolicy Piotrowej zaś zasiadał Jan Paweł II, który bardzo szybko wzrok swoich rodaków przeniósł z Warszawy na Rzym. Powodowało to zmianę patrzenia na urząd prymasa w Polsce. Skurczył się przy tym zakres Jego władzy.

Arcybiskup Józef Glemp startował z pułapu specialissimae facultates, przewodniczącego z urzędu Konferencji Episkopatu Polski oraz ordynariusza dwóch archidiecezji. Dziś jest Prymasem jako kustosz relikwii św. Wojciecha, przewodniczącym wybieralnym Konferencji i Arcybiskupem Warszawskim. Zaakceptowanie tych zmian nie przychodziło łatwo tym wszystkim, którym odpowiadał dotychczasowy model prymasostwa. I znowu Kardynał Glemp okazał się mężem stanu i swoje własne wysiłki poświęcił dobru Kościoła.

Przez cały czas żywo uczestniczy w życiu Kościoła na świecie, w Polsce i własnej archidiecezji. Jest tytanem pracy. Historycy w przyszłości będą musieli dużo się natrudzić, aby opisać Jego zajęcia. Tu wspomnę tylko niektóre: przewodniczenie Radzie Stałej i Konferencji Plenarnej Episkopatu Polski, praca w dykasteriach watykańskich, opieka nad Polakami za granicą, wyjazdy duszpasterskie do różnych krajów świata, udział w uroczystościach na terenie całego kraju, kierowanie przez wiele lat obiema archidiecezjami, a obecnie Archidiecezją Warszawską, tysiące kazań, przemówień okolicznościowych i wykładów, w dużym procencie opublikowanych drukiem.

Przez ten czas organizował peregrynację Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej i Figury Matki Bożej Fatimskiej, był gospodarzem wszystkich - poza pierwszą - pielgrzymek papieskich do Polski, zainicjował, przeprowadził i sfinalizował drugi synod plenarny polski, czuwał nad programem duszpasterskim w ojczyźnie, patronował rozlicznym inicjatywom kościelnym. Zawsze wykazywał ogromną stanowczość, nigdy nie zabiegał o tanią popularność, potrafił mówić prawdę często ludziom niewygodną. Postawa ta wyciszała przeciwników i dodawała odwagi zwolennikom. Można było lubić lub nie lubić Prymasa, nie można było bez Niego się obejść. Tak jest i teraz.

Wiele do zawdzięczenia ma Księdzu Prymasowi Akademia Teologii Katolickiej, przekształcona w Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Na początku był On w niej częstym gościem jako delegat Prymasa Wyszyńskiego na obronach doktorskich, kolokwiach habilitacyjnych i innych uroczystościach. Potem, jako Wielki Kanclerz, doprowadził do potwierdzenia jej kanoniczności przez Stolicę Apostolską. Wreszcie - wykonał wiele działań prawnych, potrzebnych do przekształcenia ATK w UKSW. Bez Jego szerokiego spojrzenia i zdecydowania nigdy by do tego nie doszło. Należy On niewątpliwie do grona fundatorów tej nowej uczelni i ma Mu ona za co się wywdzięczać.

Uniwersytet, dając doktorat honoris causa swemu Dobroczyńcy, bierze pod uwagę nie tylko to, co On uczynił, lecz i to, co wycierpiał. Zmarły Kardynał Wyszyński powiedział: całe moje życie było Wielkim Piątkiem. Inne, lecz podobne jest życie obecnego Prymasa, mimo, że skargi nie wychodzą z ust Jego. Możemy to dostrzec po pobytach Jego w szpitalach i niekiedy usłyszeć o tym od osób Mu najbliższych. Czasem można to zauważyć na twarzy lub w ruchach przy klękaniu, wstawaniu i chodzeniu. Niewątpliwie Ksiądz Prymas jest człowiekiem cierpiącym, a spokój, jaki zachowuje, świadczy o Jego wielkiej dojrzałości duchowej. Można przez to zaryzykować twierdzenie, iż jest On nauczycielem i świadkiem wiary. Bo tylko w wierze można znaleźć siłę do znoszenie cierpienia.

Dlatego dobrze się stało, że Uniwersytet przyznał Księdzu Prymasowi tytuł doktora honoris causa nauk teologicznych. Jego działalność oczywiście można oceniać z różnych punktów widzenia. Wydaje się jednak, że teologia czyni to najgłębiej, zwłaszcza gdy idzie ona drogą studium, meditatio i oratio. Do teologii należy pokazywanie, jak humana divinis iunguntur. Zabrać człowiekowi to, co Boskie, zostanie grudka gliny - proch do rozrzucenia po pustyni materii. Odziać go w szatę chwały, ukaże się istota "mało co mniejsza od aniołów" (Ps 8,6). I taki jest Prymas: wielki na miarę tego, z czym się boryka, czemu służy i co miłuje.

Bp Edward Ozorowski