Święcenia kapłańskie (prezbiteratu)

Przez święcenia udzielany jest prezbiterom sakrament, w którym "dzięki namaszczeniu Ducha Świętego zostają naznaczeni szczególnym znamieniem i tak upodobniają się do Chrystusa Kapłana, aby mogli działać w zastępstwie Chrystusa Głowy" (Presbyterorum ordinis, 2). Prezbiterzy uczestniczą w posłannictwie biskupa i jako jego współpracownicy są powołani do posługiwania ludowi Bożemu i razem z biskupem tworzą jedno prezbiterium, wspólnotę duszpasterską przeznaczoną do wypełniania różnych zadań w Kościele (Lumen gentium, 28).

Kościół poleca, aby wszyscy wierni danej diecezji modlili się za kandydatów do kapłaństwa. Szczególnie winni to czynić w modlitwie wiernych i w prośbach nieszporów, jeżeli takie są celebrowane w danej wspólnocie. Wyświęcany prezbiter jest przeznaczony do posługi, do pracy w całym Kościele lokalnym, czyli w swojej diecezji. Stąd też na święcenia kapłańskie powinni być zapraszani duchowni i inni wierni, aby jak najliczniej uczestniczyli w liturgii święceń. Życzeniem Kościoła jest, aby na święcenia byli zapraszani wszyscy prezbiterzy diecezji.

Szafarzem święceń jest biskup. Wypada jednak, aby święceń kapłańskich udzielał biskup diecezjalny, u nas arcybiskup metropolita. Obecni na święceniach prezbiterzy wkładają wraz z biskupem ręce na nowo wyświęconych, przekazują im znak pokoju i w miarę możliwości powinni też koncelebrować Eucharystię.

Wypada, tak uczy Kościół, aby diecezja, w której będą pracowali neoprezbiterzy, była dobrze przygotowana do liturgii święceń. Kandydaci do święceń powinni odbyć przynajmniej pięciodniowe rekolekcje, poświęcając czas na modlitwę w skupieniu. W naszej Archidiecezji przed święceniami prezbiteratu odbywa się spowiedź z okresu pobytu w Seminarium Duchownym, czyli z sześciu lat.

Zasadniczo święcenia powinny odbywać się w kościele katedralnym. Można jednak udzielić ich w innej świątyni, szczególnie parafialnej, gdy z tej wspólnoty pochodzi jeden lub kilku kandydatów.

Święcenia, zgodnie z poleceniem Kościoła, mają odbywać się przy licznym udziale duchowieństwa i wiernych świeckich. Należy to czynić głównie w niedzielę lub święto. Można wybrać inny dzień, nawet powszedni, gdy przemawia za tym racja duszpasterska. W Archidiecezji Białostockiej udziela się święceń w ostatnią sobotę maja. Wybrano sobotę, jako dzień wolny od pracy, z tego względu, aby duchowni mogli bez przeszkód brać udział w liturgii święceń. Nie można udzielać święceń podczas Triduum Paschalnego, w Środę Popielcową, przez cały Wielki Tydzień i we Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych - Dzień Zaduszny. Wolno podczas święceń posłużyć się specjalnym formularzem mszalnym "Przy udzielaniu święceń". Nie należy tego jednak czynić w uroczystości, niedziele Adwentu, Wielkiego Postu i Wielkanocy oraz w ciągu oktawy wielkanocnej. Wówczas bierze się mszalny formularz z dnia.

Święcenia odbywają się podczas Mszy św. dla podkreślenia, że wszystkie sakramenty mają swoje źródło w Misterium Paschalnym Chrystusa oraz że kapłani są przeznaczeni do sprawowania Najświętszej Eucharystii,

Po odpowiednim przygotowaniu wszystkiego, co potrzebne jest do liturgii święceń, procesja udaje się przez kościół do ołtarza. Za diakonem niosącym księgę Ewangelii idą diakoni kandydaci do święceń, prezbiterzy koncelebrujący i sam biskup wraz z usługującymi. Podchodząc do ołtarza oddają mu cześć przez pokłon i ucałowanie oraz zajmują wyznaczone dla nich miejsca,

Po Ewangelii rozpoczynają się święcenia. Powinny się odbywać przy katedrze biskupa, można jednak, jak to czyni się w Białymstoku, sprawować je przed ołtarzem tzw. soborowym, aby zgromadzeni wierni mogli widzieć te święte czynności. Diakon wzywa kandydatów imiennie do święceń, a ci słowem: jestem - oznajmiają swoją obecność i gotowość przyjęcia święceń.

Następnie wyznaczony przez biskupa prezbiter, w Białymstoku czyni to rektor Seminarium Duchownego, prosi go w imieniu Kościoła o wyświęcenie wywołanych diakonów na kapłanów. Po pytaniu biskupa, czy kandydaci są godni święceń, odpo wiada, że uznano ich za godnych po zbadaniu opinii wiernych i po zasięgnięciu rady ich wychowawców i profesorów. Biskup ogłasza, że przedstawionych kandydatów z łaski Bożej wybiera do stanu prezbiteratu, na co obecni zgromadzeni odpowiadają: "Bogu niech będą dzięki,

Biskup na postawie czytań Liturgii Słowa wypowiada homilię, w której wyjaśnia zgromadzonym wiernym i kandydatom znaczenie posługi prezbieteratu w Kościele. Po homilii kandydaci przyrzekają słowem: "chcę" (czynią to pięciokrotnie) wiernie wypełniać zobowiązania wypływające z przyjmowanych święceń. Otóż zobowiązują się wiernie pełnić posługę prezbitera jako gorliwi współpracownicy biskupa; pilnie i mądrze pełnić posługę słowa, głosząc Ewangelię i wykładając prawdy wiary katolickiej, pobożnie i z wiarą sprawować Eucharystię, sakrament pokuty i pozostałe obrzędy liturgii Kościoła; wypraszać Boże miłosierdzie dla powierzonego im ludu w gorliwej i nieustannej modlitwie na wzór Jezusa Chrystusa, i coraz ściślej jednoczyć się z Chrystusem, Najwyższym Kapłanem, który samego siebie złożył za nas w ofierze.

Po tych odpowiedziach każdy z kandydatów podchodzi do biskupa, klęka przed nim i swoje złożone dłonie wkłada w dłonie biskupa, przyrzekając mu i jego następcom cześć i posłuszeństwo.

Kandydaci na kapłanów padają teraz na twarz, a wszyscy obecni polecają ich Bogu w Litanii do Wszystkich Świętych. Na zakończenie litanii biskup błaga o dar Ducha Świętego, Jego błogosławieństwo i moc łaski kapłaństwa dla kandydatów.

Następuje istotny moment święceń. Każdy z kandydatów podchodzi do biskupa, a ten wkłada na jego głowę swoje dłonie. Jest to gest przekazania władzy kapłańskiej. Po biskupie gest włożenia rąk na nowo święconych czynią obecni w kościele prezbiterzy dla podkreślenia wspólnoty z najmłodszymi w diecezji kapłanami oraz na znak przyjęcia ich do miejscowego prezbiterium. Po włożeniu rąk biskup śpiewa nad nowymi kapłanami modlitwę konsekracyjną, której istotne słowa dla tych święceń brzmią następująco: "Prosimy, Cię, Ojcze wszechmogący, daj tym swoim sługom godność prezbiteratu, odnów w ich sercach Ducha świętości, niech wiernie pełnią przyjęty od Ciebie, Boże, urząd posługiwania kapłańskiego drugiego stopnia i przykładem swojego życia pociągają innych do poprawy obyczajów".

Bezpośrednio po modlitwie konsekracyjnej nowi prezbiterzy przy pomocy starszych braci w prezbiteracie nakładają ornat - szatę, w której będą celebrować Najświętszą Ofiarę.

Biskup namaszcza dłonie nowych kapłanów olejem Krzyżma św. dla podkreślenia ich szczególnego związku z Chrystusem i udziału w Jego wiecznym kapłaństwie.

Następnie biskup wręcza każdemu z nowych prezbiterów chleb na palenie i wino w kielichu potrzebne do sprawowania Mszy św. Wskazuje ten gest na funkcję przewodniczenia w sprawowaniu Eucharystii oraz na obowiązek naśladowania Chrystusa Ukrzyżowanego, który za całą ludzkość złożył siebie w ofierze.

Pocałunek biskupa kończy święcenia prezbiteratu i jest postrzegany jako pieczęć potwierdzająca, przyjęcie przez niego nowych współpracowników i wprowadzenie ich w posługiwanie lokalnemu Kościołowi. Również obecni na święceniach starsi prezbiterzy pocałunkiem pokoju pozdrawiają nowo wyświęconych i przyjmują ich do wspólnej posługi duszpasterskiej.

Nowo wyświęceni kapłani celebrują swoją pierwszą Mszę św. pod przewodnictwem biskupa, który ich wyświęcił wraz z innymi prezbiterami obecnymi na uroczystości święceń.