Ks. Tadeusz Krahel
Dekret o męczeństwie

W dniu 26 marca 1999 r. w Watykanie, w obecności Ojca św. Jana Pawła II, został uroczyście ogłoszony dekret o męczeństwie za wiarę 108 Sług i Służebnic Bożych z Kościoła katolickiego w Polsce z okresu II wojny światowej. Moment ten oznaczał pomyślne zakończenie długich i wnikliwych prac procesowych. Ojciec Święty po zapoznaniu się z całością problematyki przyjął i potwierdził swoim autorytetem Biskupa Rzymu autentyczność męczeństwa za wiarę. To orzeczenie „męczeństwa za wiarę w znaczeniu teologicznym” odnośnie do naszych Sług Bożych pozwala na ogłoszenie ich Błogosławionymi Męczennikami Kościoła. Wiemy, że Jan Paweł II uczyni to 13 czerwca tego roku w czasie uroczystej Mszy św. na Placu Piłsudskiego w Warszawie.

Trzeba podkreślić - za ks. Tomaszem Kaczmarkiem postulatorem generalnym - że „Proces nie Ťuczyniłť ich błogosławionymi, ale odsłonił Kościołowi ich świadectwo heroicznej miłości, uwieńczonej ofiarą życia za wiarę. Ukazał z jaką mocą owocowała w nich łaska Zbawiciela(...) Nowi błogosławieni męczennicy (...) do niedawna niemal nieznani, teraz zaczynają mówić na inny sposób. Mówią czystym głosem swoich sumień; mówią odwagą prawdy i miłością sprawiedliwości. Nie są postaciami należącymi do minionych lat; nie dadzą się zamknąć w podręcznikach historii, na których nieubłaganie osiada pył kurzu. Są postaciami żywymi, gdyż przyczynili się w zdecydowany, bogaty sposób - mimo, że często w ukryciu i ciszy - do budowania cywilizacji miłości. Nie są przeto ludźmi przeszłości. Są chrześcijanami, mężczyznami i niewiastami należącymi do teraźniejszości i do przyszłości. Jeżeli ludzkość będzie chciała żyć w świecie godnym, będzie musiała wziąć pod uwagę wartości, za które 108 męczenników oddało życie.” 
Wspomniany dekret o męczeństwie ma w tytule, iż dotyczy „Beatyfikacji czyli deklaracji męczeństwa Sług i Służebnic Bożych: Antoniego Juliana Nowowiejskiego arcybiskupa - biskupa płockiego, Henryka Kaczorowskiego i Aniceta Koplińskiego kapłanów, Marianny Biernackiej świeckiej oraz 104 Towarzyszy (1939-1945)”. Czytamy w tym Dekrecie: „Do grona tych, którzy w naszym stuleciu przelali krew za wiarę, należy zaliczyć licznych męczenników narodowego socjalizmu, który w rzeczywistości jako system ateistyczny i uzurpujący sobie pełną i absolutną władzę nad człowiekiem, był wrogim Bogu i ludziom. Nieprzyjazny dla Kościoła katolickiego i jego członków, na wieloraki sposób dążył do ograniczenie jego działalności, tak skrycie jak i otwarcie negował i ograniczał wartości ludzkie i chrześcijańskie. Szczególnie w Polsce, zbrojnie okupowanej przez nazistów (w latach 1939-1945), dążył do zniszczenia chrześcijaństwa, zwalczając instytucje kościelne, biskupów, kapłanów, zakony, jak i świeckich, których uważał za przeciwne narodowemu socjalizmowi.
Na tej ziemi, okrytej zbrodniami dokonanymi przez nazistow, ale rozjaśnionej przez świadectwo męstwa i wiary wielu uczniów Chrystusa, poniosło śmierć męczeńską stu ośmiu członków Kościoła katolickiego, których teraz ze czcią wspominamy. Wierni naśladowcy Bożego Mistrza, nie wyrzekli się swej godności chrześcijańskiej, nie odstąpili od wiary, nie zbiegli z niebezpieczeństwa, nie przestraszyli się gróźb ani nie ulegli niegodziwym obietnicom przeciwnym sumieniu. Pragnęli podjąć Drogę Krzyża, aby zbawić swoje dusze, dokonać dzieła dla chwały Bożej i powiększenia Królestwa Bożego. Przeciwstawili się prześladowcom, mając niezłomną nadzieję otrzymania z Bożego miłosierdzia wiecznej nagrody.
   Pośród tych nieustraszonych świadków wiary było trzech biskupów, pięćdziesięciu dwóch kapłanów diecezjalnych, trzydziestu czterech kapłanów i braci z Instytutów życia konsekrowanego, osiem sióstr zakonnych, dwóch alumnów seminarium, dziewięciu wiernych świeckich. Na różny sposób zadano im śmierć (...) Różne były również miejsca męczeństwa. Jedni złożyli świadectwo najwyższej miłości w obozach koncentracyjnych czy zagłady, inni w więzieniach i na innych jeszcze miejscach.”
   Dalej idzie wyliczenie wszystkich 108 Męczenników wraz z podaniem najbliższych danych i miejsca śmierci. Podaję w skrócie:
1. Antoni Julian Nowowiejski, Arcybiskup-biskup Płocki, 2. Leon Wetmański, biskup pomocniczy diecezji Płockiej, 3. Wladysław Goral, Biskup pomocniczy Lubelski, 4. Henryk Kaczorowski, kapłan diecezji włocławskiej, 5. Anicet Kopliński, kapłan z Zakonu Braci Mniejszych Kapucynów, 6. Marianna Biernacka, wierna świecka z diecezji łomżyńskiej.
   kapłani diecezjalni:
Białystok: 7. ks. Mieczysław Bohatkiewicz, 8. ks. Władysław Maćkowiak, 9. ks. Stanisław Pyrtek; Częstochowa: 10. ks. Maksymilian Binkiewicz, 11. ks. Ludwik Roch Gietyngier; Drohiczyn: 12. ks. Antoni Beszta-Borowski; Gdańsk: 13. ks. Marian Górecki, 14. ks. Bronisław Komorowski, 15. ks. Franciszek Rogaczewski; Gniezno: 16. ks. Jan Nepomucen Chrzan, 17. ks. Franciszek Dachtera, 18. ks. Władysław Demski, 19. ks. Stanisław Kubski, 20. ks. Władysław Mączkowski, 21. ks. Marian Skrzypczak, 22. ks. Aleksy Sobaszek, 23. ks. Antoni Świadek; Katowice: 24. ks. Józef Czempiel, 25. ks. Emil Szramek; Kielce: 26. ks. Józef Pawłowski; Kraków: 27. ks. Piotr Edward Dankowski; Lublin; 28. ks. Kazimierz Gostryński, 29. ks. Stanisław Mysakowski, 30. ks. Zygmunt Pisarski, 31. ks. Antoni Zawistowski; Łomża: 32. ks. Adam Bargielski, 33. ks. Michał Piaszczyński; Poznań: 34. ks. Marian Konopiński, 35. ks. Józef Kut, 36. ks. Włodzimierz Laskowski, 37. ks. Narcyz Putz; Radom: 38. ks. Kazimierz Grelewski, 39. ks. Stefan Grelewski, 40. ks. Franciszek Roslaniec, 41. ks. Bolesław Strzelecki, 42. ks. Kazimierz Sykulski; Sandomierz: 43. ks. Antoni Rewera; Warszawa: 44. ks. Roman Archutowski, 45. ks. Edward Detkens, 46. ks. Michał Oziębłowski, 47. ks. Zygmunt Saina, 48. ks. Michał Woźniak; Włoclawk: 49. ks. Edward Grzymała, 50. ks. Henryk Hlebowicz, 51. ks. Dominik Jędrzejewski, 52. ks. Józef Kurzawa, 53. ks. Wincenty Matuszewski, 54. ks. Leon Nowakowski, 55. ks. Józef Straszewski; Tarnów: 56. ks. Roman Sitko; Ordynariat Polowy: 57. ks. Władyslaw Miegoń.
   zakonnicy:
Dominikanie: 58. o. Michał Czartoryski; Franciszkanie: 59. o. Krystyn Gondek, 60. o. Narcyz Truchan, 61. br. Marcin Oprządek, 62. br. Bruno Zembol; Kapucyni: 63. o. Henryk Krzysztofik, 64. o. Florian Stępniak, 64. br. Fidelis Chojnacki, 65. br. Symforion Ducki; Karmelici Bosi: 67. o. Alfons Maria Mazurek; Karmelici: 68. o. Paweł Hilary Januszewski; Marianie: 69. ks. Jerzy Kaszyra, 70. ks. Antoni Leszczewicz; Michalici: 71. ks. Władyslaw Błądziński, 72. ks. Wojciech Nierychlewski; Misjonarze Oblaci M.N.: 73. o. Józef Cebula; Orioniści: 74. ks. Franciszek Drzewiecki; Pallotyni: 75. ks. Józef Jankowski, 76. ks. Józef Stanek; Salezjanie: 77. ks. Józef Kowalski; Werbiści: 78. o. Stanisław Kubista, 79. o. Alojzy Liguda, 80. o. Ludwik Mzyk, 81. br. Grzegorz Frąckowiak; Franciszkanie konwentualni: 82. o. Antoni Bajewski, 83. o. Pius Bartosik, 84. o. Innocenty Guz, 85. o. Achilles Puchała, 86. o. Herman Stępień, 87. br. Tymoteusz Trojanowski, 88. br. Bonifacy Żukowski; Franciszkanie: 89. o. Anastazy Pankiewicz; Bracia Serca Jezusowego: 90. br. Józef Zaplata.
   Siostry zakonne:
Dominikanki: 91. s. Julia Rodzińska; Mniszki Klaryski Kapucynki: 92. s. Teresa Kowalska; Niepokalanki: 93. s. Ewa Noiszewska, 94. s.Marta Wołowska; Służebniczki Starowiejskie: 95. s. Celestyna Faron; Siostry Szkolne de Notre Dame: 96. s. Maria Antonia Kratochwil; Urszulanki Unii rzymskiej: 97. s. Klemensa Staszewska; Zmartwychwstanki: 98. s. Aliocja Kotowska.
   Alumni:
Seminarium Włocławskie: 99. al. Tadeusz Dulny, 100. al. Bronisław Kostkowski.
   Wierni świeccy:
Kalisz; 101. Franciszek Stryjas; Lublin: 102. Stanislaw Starowiejski; Poznań: 103. Natalia Tułasiewicz; Salezjanie - oratorium w Poznaniu: 104. Czeslaw Jóźwiak, 105. Edward Kaźmierski, 106. Franciszek Kęsy, 107. Edward Klinik, 108. Jarogniew Wojciechowski.
Następnie czytamy: „Ci Słudzy Boży, którzy są małą częścią wielkiej rzeszy chrześcijan w Polsce pomordowanych w czasie  drugiej wojny światowej, zawsze byli uważani za prawdziwych męczenników. Sprawę ich beatyfikacji czyli deklaracji męczeństwa podjął w 1992 r. Biskup Włocławski, który w porozumieniu z Konferencją Episkopatu Polski otworzył procesowe Dochodzenie diecezjalne, z którym łączyły się Dochodzenia rogatoryjne w różnych Kuriach Diecezjalnych w Polsce. Autentyczność tego postępowania została potwierdzona przez Kongregację Spraw Kanonizacyjnych. Po sporządzeniu „Positio”, zgodnie z normai prawa, zostało rozpatrzone, czy wymienionych wyżej 108 Sług Bożych należy zaliczyć do męczenników za wiarę. Dnia 20 listopada 1998 r. na Kongresie Szczególnym Konsultorów Teologów zostało podjęte pozytywne orzeczenie w tej sprawie. Kardynałowie oraz Biskupi zgromadzeni na Sesji Zwyczajnej w dniu 16 lutego 1999 r., po przedstawieniu Sprawy przez jej Ponensa, Kardynała Edmunda Kazimierza Szokę, uznali, że ci Słudzy Boży przelali krew za wierność Chrystusowi, zabici „in odium fidei”.
   Powiadomiony o wszystkich powyższych sprawach przez niżej podpisanego Prefekta, Najwyższy Pasterz Jan Paweł II przyjął i potwierdził wota Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych oraz polecił, aby zgodnie z prawem został sporządzony dekret o męczeństwie Sług Bożych.
   Gdy to zostało dokonane, Ojciec Święty w dniu dzisiejszym wezwawszy mnie, niżej podpisanego Prefekta oraz Kardynała Ponensa Sprawy, i wraz ze mną Biskupa Sekretarza a także inne osoby powołane według zwyczaju, orzekł, że „uznaje się męczeństwo i jego przyczynę, co do faktu i skutków, odnośnie do Sług Bożych Antoniego Juliana Nowowiejskiego, Arcybiskupa - Biskupa Płockiego, Henryka Kaczorowskiego i Aniceta Koplińskiego, Kapłanów, Marianny Biernackiej, Świeckiej, i 104 Towarzyszy, zabitych w latach 1939-1945”.
 Wolą Ojca Świętego jest, aby dekret ten miał moc prawną i został przekazany do akt Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych.”
Promulgowany w dniu 26 marca t.r. dekret o męczeństwie kończy prace procesowe. Pozostaje tylko uroczystość beatyfikacyjna, którą będziemy przeżywali w czasie najbliższej pielgrzymki do Ojczyzny Ojca Świętego Jana Pawła II.


powrót