Archidiecezja Białostocka wraz z Diecezją Łomżyńską i Diecezją Drohiczyńską tworzą Metropolię Białostocką. Terytorium Archidiecezji Białostockiej liczy 6.263 km² i obejmuje dawną część Archidiecezji Wileńskiej, która po II wojnie światowej pozostała w granicach Polski. To obszar między Narwią i Biebrzą oraz rejon Puszczy Białowieskiej wraz z parafiami w Białowieży i Narewce. Na jej terenie zamieszkuje 438.200 osób, z czego 352.760 to katolicy.

Diecezja Białostocka ustanowiona została dnia 5 czerwca 1991 r. podczas wizyty papieża Jana Pawła II w Białymstoku. Do rangi archidiecezji została podniesiona wraz z wejściem w życie bulli papieża Jana Pawła II „Totus Tuus Poloniae Populus” dnia 25 marca 1992 r.

16 lipca 2021 r. papież Franciszek mianował nowym arcybiskupem metropolitą białostockim bp. gen. bryg. dr. Józefa Guzdka, dotychczasowego biskupa polowego Wojska Polskiego. 3 września 2021 r., abp Guzek objął kanonicznie archidiecezję białostocką,a 4 września odbył uroczysty ingres do Bazyliki Archikatedralnej pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Białymstoku. Biskupem pomocniczym i wikariuszem generalnym archidiecezji białostockiej bp dr hab. Henryk Ciereszko (wyświęcony w Archikatedrze Białostockiej 15 grudnia 2012 r.). W Białymstoku rezyduje również arcybiskup senior prof. dr hab Edward Ozorowski (Metropolita Białostocki w latach 2006-2017).

Archidiecezja podzielona jest na 116 parafii, w tym trzy zakonne. Na terenie Archidiecezji istnieje ponadto parafia wojskowa należąca do Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego oraz parafia greckokatolicka. Średnio w parafii Archidiecezji mieszka 3,1 tys. katolików. Na terenie Archidiecezji są 35 parafie typowo miejskie i 25 parafii miejsko-wiejskich. Największą grupę stanowią parafie wiejskie – 56. Pomimo, że stanowią one niemal połowę wszystkich parafii, największa część katolików mieszka na terenie parafii miejskich (46%). Wynika to z faktu, że parafie miejskie liczą średnio cztery razy więcej wiernych niż parafie wiejskie.

Do Archidiecezji Białostockiej inkardynowanych jest 410 księży, z czego za granicą pracuje ich 22 (Szwajcaria, Niemcy, Włochy, Francja, USA, Hiszpania, Litwa, Ukraina, Norwegia), na misjach przebywa 4 (Papua Nowa Gwinea, Kazachstan, Tanzania, Ekwador). Jeden pracuje w Tajlandii w dyplomacji watykańskiej. Aktualnie 6 księży odbywa studia specjalistyczne. Trzech pełni posługę kapelana w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego.

W Archidiecezji swoją posługę pełnią 4 męskie zgromadzenia zakonne i 16 żeńskich, w sumie 28 księży zakonnych, 156 sióstr zakonnych oraz 5 braci.

W Archidiecezji Białostockiej działają instytucje i urzędy, min. Kuria Metropolitalna, Archidiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne, Sąd Metropolitalny, kapituły.

Kuria Metropolitalna Białostocka będąca zespołem instytucji i osób, wspomaga Arcybiskupa Metropolitę w zarządzaniu Archidiecezją, a zwłaszcza w kierowaniu działalnością duszpasterską, nauczycielską, administracyjną i w wykonywaniu władzy sądowniczej. Od 2006 r. kuria mieści się w budynku Centrum Pastoralno-Administracyjnego Archidiecezji Białostockiej przy ul. Kościelnej 1.

Archidiecezjalne Wyższe Seminarium Duchowne swoimi korzeniami sięga Seminarium Wileńskiego z Wydziałem Teologicznym Uniwersytetu Stefana Batorego. Od 1987 r. mieści się ono w gmachu przy ul. Warszawskiej 46, a tuż obok usytuowana jest biblioteka seminaryjna oraz Archiwum i Muzeum Archidiecezjalne. W seminarium studiuje obecnie 21 alumnów, wśród nich 6 diakonów (dwóch kandydatów do seminarium rozpoczęło rok propedeutyczny).

Kapituła katedralna w Białymstoku wywodzi się również z Wilna. Poprzednia jej nazwa to: Kapituła Bazyliki Metropolitalnej Wileńskiej w Białymstoku, zaś od 1992 r. nosi nazwę Białostockiej Kapituły Metropolitalnej. Składa się z 6 prałatur i 6 kanonii. Od roku 1997 istnieje również Kolegiacka Kapituła Krypniańska, której celem jest szerzenie i pogłębianie kultu Matki Bożej Krypniańskiej, otaczanie opieką chrześcijańskich, opartych na rodzinie tradycji ziemi białostockiej oraz troska o życie kulturalne regionu. W skład kapituły wchodzi 12 kanoników gremialnych oraz honorowych. W 2010 r. ustanowiona została przy kościele pw. św. Antoniego Padewskiego w Sokółce Kolegiacką Kapituła Najświętszego Sakramentu, złożoną z 12 kanoników gremialnych oraz honorowych. Jej głównym celem jest szerzenie i pogłębianie kultu Eucharystii oraz kultywowanie chrześcijańskich tradycji związanych z Najświętszym Sakramentem.

W Archidiecezji działają instytucje naukowe i formacyjne: Katedra Teologii Katolickiej przy Uniwersytecie w Białymstoku, Instytut Teologiczny oraz Studium Życia Rodzinnego.

W życiu religijnym i duszpasterskim dużą rolę odgrywają sanktuaria i miejsca pielgrzymkowe. W Archidiecezji Białostockiej najważniejszymi sanktuariami maryjnymi są: Różanystok, z koronowanym dnia 28 czerwca 1981 r. obrazem Matki Bożej, Krypno, z koronowanym dnia 8 września 1985 r. wizerunkiem Matki Bożej i bazylika katedralna w Białymstoku z wierną kopią obrazu Matki Bożej Ostrobramskiej, namalowaną w 1927 r. przez Łucję Bałzukiewicz, a poświęconą w 1977 r. przez kard. Karola Wojtyłę i koronowaną papieskimi koronami dnia 5 czerwca 1995 r.

Dane statystyczne Archidiecezji Białostockiej za rok 2021 według Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego

• Średni odsetek wiernych uczestniczących w niedzielnych Mszach św.: 37,6%
• Średni odsetek wiernych przystępujących do komunii św.: 19,2%

Liczba udzielonych w ciągu roku sakramentów świętych (rok 2019):

• chrzty – 4265
• pierwsze Komunie św. – 4157
• bierzmowania – 1607
• małżeństwa – 1399